صنعت غذا در سال‌های اخیر با چالش‌های زیادی دست‌وپنجه نرم کرده است. افزایش نگرانی‌ها در مورد ایمنی و کیفیت غذا، شفافیت زنجیره‌های تأمین، و اثرات زیست‌محیطی تولید مواد غذایی تنها بخشی از این مشکلات است. از سوی دیگر، با افزایش جمعیت جهان، تقاضا برای مواد غذایی به طور مداوم رو به فزونی است. این امر پرسش‌هایی جدی در مورد چگونگی تامین نیازهای غذایی بشر در آینده و حفاظت از منابع طبیعی برانگیخته است. آیا فناوری بلاکچین می‌تواند راه‌حل‌هایی برای این مشکلات ارائه دهد؟ در ادامه به بررسی این فناوری در صنعت غذا و مزایا و چالش‌های آن می‌پردازیم.
بلاکچین و زنجیره تأمین
بلاکچین، به عنوان یک فناوری موثر در مدیریت زنجیره تأمین، در سال‌های اخیر به‌طور جدی در صنایع غذایی نیز مورد توجه قرار گرفته است. این فناوری می‌تواند به افزایش شفافیت و کاهش هزینه‌ها در زنجیره‌های تأمین غذا کمک کند. به‌عنوان‌مثال، با استفاده از بلاکچین، ردیابی دقیق منشأ هر عنصر غذایی از مزرعه تا سفره امکان‌پذیر می‌شود. همچنین، این فناوری امکان ایجاد سوابق شفاف و ایمن از تراکنش‌های میان تأمین‌کنندگان و مشتریان را فراهم می‌کند.
این فناوری می‌تواند به کاهش وابستگی به بانک‌های سنتی و محدودیت‌های ساعات کاری در تراکنش‌های مالی کمک کند. به‌علاوه، بلاکچین در بهبود کارایی و کاهش خطرات آلودگی مواد غذایی نقش مهمی دارد
طبق پیش‌بینی‌ها، استفاده از بلاکچین در صنایع غذایی با سرعت در حال گسترش است. به گزارش موسسه گارتنر، انتظار می‌رود تا سال 2025 بیش از 20 درصد مواد غذایی با کمک بلاکچین مدیریت شود.
کاربردهای بلاکچین در صنعت غذا
ارزش بازار پروژه‌های بلاکچین در حوزه کشاورزی و مواد غذایی در حال رشد است و از 32.2 میلیون دلار در سال 2017 به 1.4 میلیارد دلار تا سال 2028 تخمین زده می‌شود. در ادامه به چند نمونه از کاربردهای بلاکچین در این صنعت اشاره می‌کنیم:
- ردیابی اقلام غذایی در زنجیره تأمین از مبدأ تا مقصد؛
- ایجاد شفافیت در زنجیره تأمین و کاهش تقلب؛
- ارتباط بهتر بین تأمین‌کنندگان و مشتریان؛
- حفاظت از محیط‌زیست و بهبود ایمنی و کیفیت مواد غذایی.
فناوری بلاکچین، از طریق اتوماسیون و پیگیری در زمان واقعی، می‌تواند زنجیره تأمین را کارآمدتر کرده و ضایعات را کاهش دهد. به‌عنوان‌مثال، با استفاده از بلاکچین، امکان ردیابی دقیق مواد غذایی در زنجیره تأمین به منظور کاهش تأخیرها و افزایش کارایی وجود دارد.
پتانسیل فناوری‌های ترکیبی: بلاکچین و اینترنت اشیا
ترکیب بلاکچین با فناوری‌های پیشرفته مانند اینترنت اشیا (IoT) می‌تواند تحولی بزرگ در صنعت غذا ایجاد کند. اینترنت اشیا امکان جمع‌آوری داده‌هایی مانند دما و رطوبت محصولات در طول حمل‌ونقل را فراهم می‌کند. بلاکچین این داده‌ها را به صورت امن و غیرقابل تغییر ذخیره کرده و دسترسی به آن‌ها را تسهیل می‌کند.
پلتفرم‌هایی مانند Food Trust و SAP’s Track and Trace نمونه‌هایی از پیاده‌سازی‌های بلاکچین در صنایع غذایی هستند که از این ترکیب فناوری برای بهبود شفافیت و کاهش هزینه‌ها بهره می‌برند. موسسه Juniper Research پیش‌بینی کرده است که تا دهه آینده، ترکیب بلاکچین و اینترنت اشیا می‌تواند 31 میلیارد دلار صرفه‌جویی برای صنعت غذا به همراه داشته باشد.
موارد استفاده واقعی از بلاکچین در صنایع غذایی
از سال 2019، بسیاری از کسب‌وکارها، از جمله شرکت‌های بزرگی چون والمارت و Nestlé، از فناوری بلاکچین برای دیجیتالی کردن زنجیره تأمین خود استفاده کرده‌اند. به عنوان مثال، والمارت از این فناوری برای ردیابی و شناسایی سریع‌تر منابع آلودگی در محصولات غذایی بهره می‌برد. این امر در موارد فراخوان محصولات می‌تواند جان‌های زیادی را نجات دهد و هزینه‌ها را کاهش دهد.
همچنین، Nestlé با استفاده از بلاکچین، امکان ردیابی منشأ قهوه خود را فراهم کرده و مشتریان می‌توانند با اسکن کد QR بر روی بسته‌بندی، اطلاعات دقیقی درباره منشأ محصول دریافت کنند. از دیگر مثال‌ها می‌توان به Carrefour و Bumble Bee Foods اشاره کرد که به ترتیب از بلاکچین برای ردیابی جوجه‌ها و ماهی‌ها در زنجیره تأمین خود بهره می‌گیرند.
چالش‌های پیاده‌سازی بلاکچین در صنعت غذا
با وجود مزایای بی‌شمار، پذیرش بلاکچین در صنایع غذایی با چالش‌هایی همراه است. از جمله این چالش‌ها، دسترسی تمامی طرفین زنجیره تأمین به این فناوری است. این امر نیازمند آموزش و ارتقای مهارت‌های تکنولوژیکی کشاورزان و تأمین‌کنندگان است.
یکی دیگر از چالش‌ها، استانداردسازی و ذخیره‌سازی داده‌ها به شکلی سازگار و قابل‌دسترس است. در نهایت، با اینکه بلاکچین هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد، مزایای بالقوه آن در ارتقای کارایی و شفافیت صنعت غذا بسیار ارزشمند است و پیش‌بینی می‌شود که این فناوری به طور گسترده‌تری مورد استفاده قرار گیرد.
ارتباط با رادین
