زنجیره‌های تأمین امروزی متشکل از تولیدکنندگان، سازندگان، شرکت‌های لجستیک و خرده‌فروشانی هستند که همه با هم کار می‌کنند تا محصولاتشان را در سراسر جهان به دست ما برسانند.
اما ازآنجایی‌که زنجیره‌های تأمین ما در طول زمان رشد کرده‌اند، بنابراین بسیار پیچیده‌تر شده‌اند. آنها اغلب به سیستم‌های مبتنی بر کاغذ متکی هستند که ردیابی محصولات و مواد را در زمان واقعی دشوار، زمان بر و اغلب غیرممکن می‌سازد.
زنجیره‌های تأمین مدرن نیز فاقد شفافیت و دید سرتاسری هستند که منجر به خطا، تأخیر و افزایش هزینه‌ها می‌شود. از طرف دیگر، راهی برای مشاهده مکان مواد و محصولات مختلف و همچنین راهی برای اثبات مواد غیرقانونی در هیچ کجای زنجیره تأمین آنها وجود ندارد.
آنچه تأمین‌کنندگان، شرکت‌های لجستیک و تولیدکنندگان به‌شدت به آن نیاز دارند، دیدگاه واحدی از زنجیره تأمین آنهاست.
چیزی که آنها نیاز دارند بلاکچین است.
بلاکچین چیست؟
برای کسانی از شما که قبلاً این اصطلاح را نشنیده‌اید، بلاکچین یک فناوری دفتر کل توزیع شده است که برای اولین‌بار برای ایجاد بیت‌کوین استفاده شد.
بلاک‌چین‌ها داده‌های جدید را به‌صورت زمانی در بلوک‌ها ذخیره می‌کنند. هنگامی که یک بلوک پر از داده است، به انتهای زنجیره اضافه می‌شود و داده‌های آن برای همیشه وجود دارد. هیچ‌کس نمی‌تواند به عقب برگردد و داده‌های یک بلوک را پس از اضافه‌شدن به زنجیره تغییر دهد.
اطلاعات یک بلاکچین برای هرکسی که یک نسخه از زنجیره را داشته باشد قابل‌دسترسی است و نیازی به‌واسطه مانند بانک یا تنظیم‌کننده نمی‌باشد. از طرف دیگر، افرادی که از زنجیره استفاده می‌کنند، اطمینان دارند که همه معاملات مشروع هستند.
بلاک‌چین‌ها به‌نوعی مانند shared Google document کار می‌کنند، جایی که حداقل نیمی از افرادی که از آن استفاده می‌کنند باید هر ورودی جدید را تأیید کنند و اگر کسی بخواهد چیزی را به سند اضافه کند که افراد دیگر با آن موافق نیستند، می‌توانند ورودی جدید را رد کنند.
مطالعات اخیر نشان داده است که بلاک‌چین‌ها برای استفاده در مدیریت زنجیره تأمین کاملاً مناسب هستند.
به‌عنوان‌مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ توسط اعضای هیئت اتحادیه اروپا برای آینده علم و فناوری نشان داد که بلاک‌چین‌ها امن هستند و می‌توانند بر تجارت تأثیر بگذارند. این هیئت همچنین خاطرنشان کرد که هیچ مانع تکنولوژیکی وجود ندارد که امروزه کسب‌وکارها را از استفاده از بلاکچین برای مدیریت زنجیره تأمین خود باز دارد.
اما بلاکچین نسبت به سیستم‌های متمرکزی که امروزه استفاده می‌کنیم، چه مزایای خاصی را ارائه می‌کند؟
مزیت بلاکچین: شماره ۱: افزایش شفافیت
بسیاری از راه‌حل‌های متمرکز اغلب به سوابق کاغذی و سیستم‌های ناسازگار متکی هستند که منجر به نمایش مجموعه‌های مختلف داده در بخش‌های مختلف زنجیره تأمین می‌شود، درحالی‌که بلاک‌چین‌ها از نظر طراحی کاملاً شفاف می‌باشند.
از همان ابتدا، بلاک‌چین‌ها می‌توانند اطلاعات به‌روز را به طور هم‌زمان به هر کسب‌وکاری در زنجیره تأمین ارائه کنند.
این به تنظیم‌کننده‌ها و مصرف‌کنندگان تصویر واضح‌تری از مراحل تولید ارائه می‌دهد: از استخراج مواد خام در تمام طول فرایند تولید تا محصول نهایی فروخته شده در فروشگاه‌های خرده‌فروشی.
مصرف‌کنندگان می‌توانند با اطمینان محصولات موردنظر خود را بدون نگرانی در مورد اینکه آیا آنها از یک منبع معتبر تهیه شده‌اند یا اینکه آیا تأمین‌کننده از فروشگاه‌های بدون نظارت و غیرقانونی برای تولید آنها استفاده کرده است، خریداری کنند.
در این سیستم، تنظیم‌کننده‌ها می‌توانند بررسی کنند که رویه‌های یک شرکت با قوانین و مقررات محلی و بین‌المللی مطابقت داشته باشد. به لطف شفافیت سرتاسر زنجیره‌های بلوکی، کسب‌وکارها می‌توانند محصولات معیوب را خیلی سریع‌تر از هر سیستم متمرکزی پیدا کنند.
آنها همچنین می‌توانند ببینند که آیا کمبود مواد مهم در هر نقطه‌ای از زنجیره تأمین خود در زمان واقعی وجود دارد یا خیر. این به آنها اجازه می‌دهد تا عملیات خود را بسیار سریع‌تر از آنچه قبلاً بود، تنظیم کنند.
بنابراین هرچه تعداد بیشتری از مشاغل برای مدیریت زنجیره تأمین خود از بلاکچین استفاده کنند، تصویر واضح‌تری از شرکت‌هایی که از آنها خرید می‌کنیم به دست خواهیم آورد.
مزیت بلاکچین: شماره ۲: بهبود کارایی
بلاک‌چین‌ها می‌توانند کارایی هر زنجیره تأمین را با خودکارسازی وظایف و فرایندهای مدیریتی افزایش دهند.
قراردادهای هوشمند، برنامه‌های بلاک‌چینی هستند که در صورت رعایت معیارهای خاصی به طور خودکار اجرا می‌شوند و نیازی به امضای هیچ‌کس ندارند و می‌توانند به‌جای فرایندهای اداری که عمدتاً به‌صورت دستی انجام می‌شوند، قرار گیرند.
به‌عنوان‌مثال، هنگامی که یک محموله چوب به یک کارخانه تولید مبلمان می‌رسد، یک قرارداد هوشمند می‌تواند به طور خودکار زنجیره بلوکی را به‌روز و پرداخت برای آن را مجاز کند. اما اگر الوار به دست تولیدکننده نرسد، پرداخت آزاد نمی‌شود.
این امر به‌شدت حجم کاغذ مورداستفاده برای مدیران را کاهش می‌دهد و اطمینان حاصل می‌شود که تأمین‌کنندگان پرداخت‌ها را به‌موقع انجام می‌دهند و نیازی به تعقیب خریداران خود برای پرداخت‌ها ندارند.
بااین‌حال، برخی از وظایف مدیریتی، مانند ردیابی قطعات یا مواد، نمی‌توانند خودکار شوند.
اما ازآنجایی‌که بلاک‌چین‌ها از ابتدا به انتها شفاف هستند، کسب‌وکارها نیازی به تماس با تأمین‌کنندگان خود برای کسب اطلاعات در مورد محل قطعات یا مواد ندارند.
مزیت بلاکچین: شماره ۳: حسابرسی/حسابداری آسان
مواد اولیه اغلب از کشورهای متعدد برای رسیدن به مقصد نهایی عبور می‌کنند و هر کشوری قوانین و مقررات متفاوتی در مورد نحوه استفاده از مواد و محصولات خاص خود دارد؛ بنابراین تنظیم مشاغلی که زنجیره تأمین جهانی پیچیده‌ای دارند معمولاً زمان بر و پرهزینه است.
اما وقتی هر طرف در زنجیره تأمین، داده‌های مربوطه را در یک بلاکچین به اشتراک می‌گذارند، قانون‌گذاران در هر کشور و حسابدارانی که برای هر کسب‌وکار مربوطه کار می‌کنند، به‌راحتی می‌توانند اطمینان حاصل کنند که همه طبق قوانین عمل می‌کنند، حتی زمانی که قوانین از کشوری به کشور دیگر تغییر کند. زمانی که هیچ مقرراتی وجود نداشته باشد، کسب‌وکارها می‌توانند روی مجموعه‌ای از استانداردها به توافق برسند و از طریق قراردادهای هوشمند، آنها را در بلاکچین پیاده‌سازی کنند.
علاوه بر این، بیشتر دولت‌ها مقررات زیست محیطی خود را افزایش می‌دهند و از کسب‌وکارها می‌خواهند تا ثابت کنند که محصولاتشان با استفاده از روش‌های مضر برای محیط‌زیست تولید نشده است.
ازآنجایی‌که بلاکچین فرایند ممیزی زنجیره تأمین جهانی را ساده می‌کند، احتمالاً در آینده کسب‌وکارهای بیشتری از این سیستم برای مدیریت زنجیره تأمین خود استفاده خواهند کرد.
مزیت بلاکچین: شماره ۴: کاهش ضرر ناشی از بازارهای تقلبی
کسب‌وکارها در هر صنعتی سالانه میلیاردها دلار به‌خاطر کالاهای تقلبی و کلاهبرداری از دست می‌دهند.
Deloitte تخمین می‌زند که بین ۱۰ تا ۳۰ درصد از کل داروهایی که در کشورهای درحال‌توسعه فروخته می‌شوند، تقلبی بوده و سالانه منجر به میلیون‌ها مرگ قابل اجتناب می‌شوند.
اما زنجیره‌های تأمین مبتنی بر بلاکچین به افراد اجازه می‌دهند تا صحت محصولی را که در دست دارند، اعم از دارو، لباس یا هر چیز دیگری، تأیید کنند. رکورد هر محصول را می‌توان در یک بلاکچین ذخیره کرد و افراد می‌توانند با اسکن یک بارکد یا یک کد QR ، از اصل بودن محصولی که در دست دارند مطمئن شوند؛ بنابراین این امر تقلب را کاهش می‌دهد و باعث صرفه‌جویی در پول کسب‌وکار می‌شود.
شرکت‌ها در صنایع مختلف چگونه از بلاکچین استفاده می‌کنند؟
در بخش قبلی ما به بررسی چهار روش کلیدی که بلاک‌چین‌ها می‌توانند برای مشاغل دارای زنجیره تأمین پیچیده مفید باشد، پرداختیم.
اما برای اینکه دقیقاً چگونه صنایع مختلف می‌توانند از بلاکچین استفاده کنند، به شما ایده بهتری بدهیم، می‌خواهیم نگاهی دقیق‌تر به سه حوزه‌ای بیندازیم که در حال حاضر از آن استفاده می‌کنند: داروسازی، مد و عرضه مواد غذایی.
صنعت شماره ۱: داروسازی
همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، داروهای تقلبی یک مشکل فراگیر برای شرکت‌های داروسازی است. هزینه‌ای که هرساله بین دویست تا چهارصد میلیارد دلار برای صنعت هزینه دارد و میلیون‌ها انسان بی‌گناه را در معرض خطر قرار می‌دهد.
مشکلی که شرکت‌های داروسازی با آن روبرو هستند این است که ردیابی مواد خامی که در تولید استفاده می‌کنند و همچنین خود دارو، بسیار دشوار است.
مواد تشکیل‌دهنده از سراسر جهان می‌آیند و قوانین و مقررات مختلفی در مورد نحوه نگهداری و فروش آنها در هر کشور وجود دارد.
اما با استفاده از بلاکچین، شرکت‌های داروسازی می‌توانند مواد تشکیل‌دهنده خود را مستقیماً از منبع، پیگیری و تا قفسه‌های داروخانه‌ها ردیابی کنند.
می‌توان از تأمین‌کنندگان مواد تشکیل‌دهنده درخواست کرد که اطلاعات مربوط به تهیه مواد اولیه را آپلود کنند و بیماران می‌توانند با اسکن شماره‌سریالی که به داده‌های موجود در بلاکچین تولیدکننده پیوند می‌خورد، معتبر بودن داروهایشان را بررسی کنند.
این سابقه تولید تغییرناپذیر، به بیماران منبعی مطمئن از حقیقت می‌دهد و مانع تلاش‌های مجرمانه برای تولید و فروش داروهای جعلی می‌شود.
شرکت‌های داروسازی در نهایت می‌توانند از قراردادهای هوشمند برای خودکارسازی برخی از عناصر فرایند کنترل کیفیت خود استفاده کنند. به‌عنوان‌مثال، یخچال‌هایی که داروهای حساس به دما را ذخیره می‌کنند، برای تضمین می‌توانند به طور خودکار دمای خود را در زنجیره بلوکی آپلود کنند و اگر دارویی معیوب باشد، با استفاده از بلاکچین می‌توان آنها را به‌راحتی ردیابی کرد.
تعدادی از شرکت‌ها قبلاً خدمات بلاکچین را برای شرکت‌های داروسازی توسعه داده‌اند که یکی از آنها PharmaLedger نام دارد.
برنامه مبتنی بر بلاکچین PharmaLedger به بیماران این امکان را می‌دهد تا با اسکن یک کد منحصربه‌فرد روی بسته‌بندی بیرونی دارو، صحت دارو را بررسی کنند.
پس از اسکن کد، بیماران می‌توانند معتبر بودن دارو را ببینند و اطلاعات مربوط به آن را از طریق برنامه در گوشی خود دانلود کنند.
این نه‌تنها سریع‌تر و مؤثرتر از فرایندهایی است که ما اکنون استفاده می‌کنیم، بلکه باعث صرفه‌جویی زیادی در کاغذ می‌شود!
صنعت شماره ۲: طراحان مد
برندهای طراح مد، زنجیره‌های تأمین بسیار پیچیده‌ای دارند که اغلب قاره‌های متعددی را در برمی‌گیرند.
به‌این‌ترتیب، تقریباً غیرممکن است که آنها دقیقاً بدانند مواد خام خود از کجا می‌آیند، به‌خصوص که برخی از کشورها مانند چین، از شرکت‌ها نمی‌خواهند که این اطلاعات را در دسترس قرار دهند.
این عدم شفافیت باعث بحث‌های بی‌شماری شده است که آیا یک برند از مواد خام یا نیروی کاری که از منابع غیراخلاقی مانند فروشگاه‌های غیرقانونی استفاده‌شده است یا خیر.به‌عنوان‌مثال، آدیداس، پوما، و باس هوگو از پنبه منطقه سین کیانگ در چین استفاده کرده‌اند که احتمالاً با کار اجباری چیده شده است.
شرکت‌های متهم این یافته‌ها را تکذیب کردند، اما راه آسانی برای اثبات بی‌گناهی خود ندارند، زیرا تأمین‌کنندگان پارچه چینی که به طور مستقل کار می‌کنند، نمی‌توانند ثابت کنند که پنبه‌شان از کجا آمده است.
از طرف دیگر، شرکت‌های مد با تأمین‌کنندگان لباس‌های نامرغوب دچار چالش هستند، زیرا آنها بازار را پر از کالاهای تقلبی می‌کنند که ارزش اقلام اصلی را کاهش داده و جیب خریداران ساده‌لوح را خالی می‌کنند.
همان‌طور که قبلاً بحث کردیم، بلاکچین در مقایسه با سیستم‌های مدیریت زنجیره تأمین که امروزه توسط اکثر شرکت‌های مد استفاده می‌شود، قابلیت ردیابی قابل‌توجهی بهبودیافته را ارائه می‌دهد.
با بلاکچین، شرکت‌های مد می‌توانند تمام داده‌های لازم را در زنجیره تأمین خود مستندسازی کرده و به اشتراک بگذارند. به‌عنوان‌مثال، آنها می‌توانند نحوه تولید محصولات خود را برای مشتریان و تنظیم‌کننده‌ها آشکار کنند.
این به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا اعتبار اخلاقی و درستی شرایط تولید خود را ثابت کنند و همچنین خریداران را از فریب خوردن کالاهای تقلبی نجات دهد.
یک بلاکچین طراحی شده برای ردیابی زنجیره تأمین برندهای لوکس توسط گروهی به نام Aura Consortium ساخته شده است که اعضای مؤسس آن شامل لویی ویتون و پرادا هستند.
بلاکچین این کنسرسیوم مشتریان را قادر می‌سازد تا مستقیماً محصولاتی را که می‌خرند احراز هویت کنند و منبع مواد خام مورداستفاده برای ایجاد آنها را بررسی کنند. این زنجیره همچنین به مشتریان این امکان را می‌دهد که خریدهای خود را در بازارهای دست‌دوم تأیید کنند.
صنعت شماره ۳: صنایع غذایی
بخش تولید و حمل‌ونقل مواد غذایی دارای برخی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین زنجیره‌های تأمین روی زمین است. اما در طول بحران کووید -۱۹، متوجه شدیم آن‌طور که قبلاً فکر می‌کردیم مؤثر یا کارآمد نیستند.
ناکارآمدی در زنجیره تأمین مواد غذایی بر میزان پرداختی ما برای غذای خود و میزان مواد غذایی که هدر می‌دهیم تأثیر می‌گذارد و بسیار بیشتر از آن چیزی است که اکثر مردم فکر می‌کنند.
سازمان ملل تخمین می‌زند که ما سالانه ۱.۳ میلیارد تن غذا را هدر می‌دهیم.
بااین‌حال، علی‌رغم هزینه‌های بسیار بالا و مقدار بالای هدررفت غذا، مردمی که در کشورهای توسعه‌یافته زندگی می‌کنند انتظار دارند بدون توجه به فصلی که باشد، غذاهای موردعلاقه خود را در قفسه‌های فروشگاه ببینند. این امر خرده‌فروشان را وادار می‌کند تا مواد غذایی خود را در زمان‌های مختلف سال از کشورهای مختلف تهیه کنند.
همان‌طور که می‌توانید تصور کنید، این یک فرایند بسیار پیچیده است که توسط ده‌ها تولیدکننده در یک زنجیره تأمین منفرد تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.
برخی از تأمین‌کنندگان هنوز به سوابق کاغذی متکی هستند، بنابراین ردیابی منبع محصولات می‌تواند هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد. بااین‌حال، کسب‌وکارهایی که فناوری بلاکچین را در زنجیره تأمین خود پیاده‌سازی می‌کنند، می‌توانند محصولات خود را بادقت و بسیار آسان‌تر از هر سیستم متمرکزی ردیابی کنند.
خرده‌فروشان بزرگ‌تر می‌توانند از تولیدکنندگان خود بخواهند که داده‌های مربوط به محصولاتشان را در یک بلاکچین اشتراک‌گذاری آپلود کنند که به فراخوان‌های انبوه اقلام آلوده، شناسایی ضایعات در سراسر زنجیره تأمین و کمک به اثبات منشأ محصولاتشان کمک می‌کند.
والمارت از زمان شیوع E.coli در سال ۲۰۲۰ از بلاکچین استفاده کرده است که به سبزی‌های برگدار فروخته شده در چند فروشگاه آن بازمی‌گردد. این شرکت اکنون از تمام تأمین‌کنندگان سبزیجات سبز خود می‌خواهد که داده‌های تولید خود را روی یک بلاکچین اشتراکی آپلود کنند که به شرکت اجازه می‌دهد غذای آلوده را در چند ثانیه ردیابی کند.
به طور مشابه، Nestlé از بلاکچین برای ردیابی منشأ دانه‌های قهوه استفاده شده برای تولید یکی از پرفروش‌ترین برندهای قهوه خود استفاده می‌کند. مشتریان می‌توانند یک کد QR روی بسته‌بندی قهوه اسکن کنند تا بدانند دانه‌ها توسط چه کسی و چه زمانی برداشت شده و برای چه مدت زمانی برشته شده‌اند.
